Uniek voor de Scientology religie - en revolutionair op het gebied van spirituele ontwikkeling - is het gebruik door auditors van de elektro-psychometer, of E-Meter, als hulpmiddel om gebieden van spirituele moeilijkheid of ontsteltenis te lokaliseren die beneden het huidige bewustzijn van de persoon liggen. Eenmaal aan het licht gebracht, kunnen deze probleemgebieden vervolgens door het individu bekeken worden zonder de subjectieve invloeden die horen bij de beoefening van spirituele counseling in andere religies.
Dhr. Hubbard ontwikkelde de E-Meter gebaseerd op de kennis dat het verstand mentale beeldplaatjes bevat, feitelijke opnames van ervaringen uit het verleden. Deze plaatjes bevatten energie en massa. Wanneer een persoon een van deze mentale beeldplaatjes bekijkt, of een gedachte denkt, registreert de E-Meter met precisie de veranderingen die plaatsvinden in deze mentale massa en energie. De E-Meter stelt geen diagnose en geneest niets, hij meet simpelweg de staat of verandering van staat van een individu en dient als een gids aangaande wat er moet worden behandeld in een auditingsessie.
Dianetics kondigde de ontdekking van een tot dan toe onbekend en schadelijk deel van het verstand aan, dat vele opnames van ervaringen van verlies, pijn en bewusteloosheid uit het verleden bevat, in de vorm van mentale beeldplaatjes. Deze bestaan beneden iemands bewustzijnsniveau en vormen tezamen het Reactieve Verstand - de bron van alle ongewenste angsten, emoties, pijnen en psychosomatische ziektes. Stap voor stap pakt auditing het Reactieve Verstand aan totdat de voorheen onbekende inhoud onthuld is en de schadelijke effecten op het individu zijn uitgewist. Als dit gebeurt, heeft men een nieuwe staat van zijn bereikt, die in Scientology Clear wordt genoemd. Iemands wezenlijke en fundamentele persoonlijkheid, zijn artistieke bekwaamheid, persoonlijke kracht, zijn inherente goedheid en beschaving, wordt hersteld.
